INTELIGENCJA I KULTURA
Ta rola inteligencji i kultury inteligenckiej wymaga szerszego niż dotąd rozpoznania, gdyż nie była dotąd dostrzegana, a nawet lekceważono ją całkowicie. Jednak bez tej funkcji inteligencji nie byłoby naszej współczesnej kultury.W zakresie kultury robotniczej stawiamy dopiero pierwsze kroki. Brak dotąd choćby wstępnej jej syntezy. Istota najważniejszego problemu zasadza się na stwierdzeniu istnienia (lub nieistnienia) odrębnych (np. od drobnomieszczaństwa) ośrodków kultury robotniczej, dalej także zasięgu i cech szczególnych tej kultury, jej instytucji i stosunku do sąsiadujących kultur miejskich (np. drobnomieszczańskiej) czy ludowej (nie tylko na wsi). Samo istnienie całkowicie odrębnej, a zarazem zintegrowanej kultury drobnomieszczańskiej, choćby tylko w obrębie drobnomieszczaństwa etnicznie polskiego (stanowiącego mniejszość całej warstwy) wobec jego dużego zróżnicowania wewnętrznego jest problematyczne. Jednak szczególnie istotne są zagadnienia kultury wsi: w jakim stopniu kultura warstwy chłopskiej stanowiła przedłużenie dawnej kultury ludowej, w jakim zaś stopniu kulturę nowej warstwy chłopskiej, profesjonalnej (a nie stanowej) warstwy rolników. Te kwestie są jak dotąd prawie zupełnie nietknięte przez badaczy.